- Μια αξιόλογη υπόθεση εργασίας για τον τάφο της Αμφίπολης διατυπώνει ο χημικός μηχανικός Νίκος Μπελογιάννης.
Ο συντηρητής αρχαιοτήτων και πρώην επικεφαλής του «Κέντρου Λίθου» του υπουργείου Πολιτισμού υποστηρίζει ότι οι μεγάλες ποσότητες χώματος που βρίσκονται στο μνημείο οφείλονται σε... πλημμύρα της κοίτης του ποταμού Στρυμόνα που προκλήθηκε από τσουνάμι λόγω ισχυρού σεισμού, ενώ η παρουσία της κεφαλής της σφίγγας πίσω από τους δυο τοίχους σφράγισης δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα βανδαλισμού του μνημείου ή και κάποιου άλλου φυσικού φαινομένου.
Ο γιος του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ Νίκου Μπελογιάννη και της συγγραφέως Ελλης Παππά υπογράμμισε:
«Σε ένα ισχυρό τσουνάμι που προκλήθηκε από σεισμό στα τέλη του 6ου μ.Χ. οφείλεται η μεταφορά της άμμου. Αφορμή αυτού του προβληματισμού αποτέλεσε γκραβούρα του γάλλου περιηγητή Espirt Mariet Coysinery που απεικονίζει την περιοχή της Αμφίπολης το 1831.
Εκεί φαίνεται καθαρά ότι η λίμνη Κερκινίτιδα έφτανε μέχρι την είσοδο του τάφου που είναι σήμερα. Η λίμνη φαίνεται ως παρακλάδι του Στρυμόνα. Μελετώντας την σεισμική δραστηριότητα της περιοχής εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι τα φυσικά φαινόμενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο πριν από χιλιάδες χρόνια».
O συντηρητής αρχαιοτήτων εκτιμά ότι η σημερινή κατάσταση του μνημείου οφείλεται στο σεισμό 6,8 ρίχτερ που έγινε το 597 επί αυτοκράτορος Μαυρικίου με επίκεντρο την Αμφίπολη ο οποίος άλλαξε την κοίτη του Στρυμόνα και πλημμύρισε ολόκληρη την περιοχή.
Έτσι, ο τάφος βρέθηκε κάτω από το νερό και άρχιζε να συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες άμμου.
«Τα ορμητικά νερά μπήκαν μέσα στο μνημείο και κάποια στιγμή ο τάφος ήταν πνιγμένος. Το 1830 η στάθμη των νερών είχε κατέβει αρκετά ενώ τα αποξηραντικά έργα επανέφεραν τον Στρυμόνα στην αρχαία κοίτη του.
Έως τότε το νερό και η άμμος αποτελούσαν μια προστατευτική ασπίδα για το εσωτερικό του μνημείου. Ολα τα γλυπτά που δεν ήταν μέσα στο νερό έπαθαν διάβρωση ενώ τα μέρη του σώματος τους που ήταν πλημμυρισμένα άντεξαν στον χρόνο».
Ο κ. Μπελογιάννης υποστηρίζει ότι ο τάφος της Αμφίπολης ήταν επισκέψιμος ενώ οι τοίχοι σφράγισης κατασκευάστηκαν τουλάχιστον επτά αιώνες μετά την ανέγερση του, επί εποχής Θεοδοσίου του Α', Θεοδοσίου του Β' ή του Ιουστινιανού τότε που καταστράφηκαν συστηματικά τα αρχαία ειδωλολατρικά μνημεία.
Οι βανδαλισμοί που υπέστησαν την περίοδο εκείνη τα αρχαιοελληνικά μνημεία ίσως εξηγούν και την παρουσία της κεφαλής της σφίγγας πίσω από τους δυο τοίχους σφράγισης.
«Κάποιοι μεταγενέστεροι τυμβωρύχοι γκρέμισαν πιο ψηλά τον σφραγιστικό τοίχο, καθώς και το διαχωριστικό πιο μέσα, στο ύψος όπου έφταναν ήδη τα χώματα. Έτσι, τα χώματα ακόμη πιο μέσα είναι αισθητά λιγότερα, αφού χρειαζόταν να φτάσει πολύ ψηλά η στάθμη της λίμνης.
Το 1830 η στάθμη είχε κατεβεί αρκετά, ώστε τα νερά να φτάνουν ακριβώς μπροστά στον τάφο και το 1930 η αποξήρανση περιλάμβανε επαναφορά του ποταμού στην αρχαία του κοίτη, εξ ού και η ξύλινη γέφυρα βρέθηκε ξανά μέσα στο νερό. Σίγουρα πρόκειται για ένα εντυπωσιακό μνημείο. Η ανασκαφή θα δείξει το αποτέλεσμα» καταλήγει ο κ. Μπελογιάννης.
Νέα θραύσματα από τις Σφίγγες
Την ίδια ώρα έπειτα από την αποκάλυψη του μαρμάρινου κεφαλιού της ανατολικής Σφίγγας, το οποίο βρέθηκε 14 μέτρα μακριά από το σώμα του αγάλματος, δύο ακόμη θραύσματα από τα σπασμένα φτερά των Σφιγγών βρέθηκαν κοντά στην είσοδο του τρίτου θαλάμου, στο εσωτερικό του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη.
Τα νέα κομμάτια από τα φτερά των Σφιγγών, τα οποία ήρθαν στο φως, έρχονται να προστεθούν σε εκείνα τα οποία βρέθηκαν σε προηγούμενα στάδια των ανασκαφικών εργασιών.
Ακριβώς μπροστά στις Σφίγγες, στον πρώτο τοίχο σφράγισης, είχαν βρεθεί τα κυρίως τμήματα των φτερών τα οποία ήταν ένθετα στους κορμούς.
Παράλληλα, οι εργασίες από την ΚΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων συνεχίζονται με βάση τις συνθήκες τις οποίες δημιουργούν η βροχόπτωση και η κακοκαιρία. Υπάρχουν προβλήματα στο έργο της αποχωμάτωσης, με το χώμα να μετατρέπεται σε λάσπη μόλις βγαίνει από το ταφικό κτίσμα.
